Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma şartları

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma şartları, Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 71. maddesi gereğince belirlenmiştir.

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılma şartları

Çocuk ve genç işçilerin çalıştırılması ile ilgili soru cevaplar…

AMAÇ, çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini veya öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek ve ekonomik istismarlarını önlemektir

Çocuk işçi kime denir?

14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi

Genç işçi kime denir?

15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi

18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç çalışanlar hangi işlerde gece çalıştırılamazlar?

4857 sayılı İş Kanununa göre, sanayiye ait işlerde on sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırıl­maları yasaktır. Gece dönemi en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen süredir.

Kimler çocuk ve genç işçi çalıştıramaz?

Yönetmeliğe göre, çocuk ve genç işçileri, çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen, yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan, işveren veya işveren vekilleri çalıştıramazlar.

Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılır mı?

Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil gün­lerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere ilişkin ücretler bir iş kar­şılığı olınaksızın ödenir. Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz

Çocuk ve Genç işçilerin çalışma süreleri nelerdir?

Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir

Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır

Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma sürelerini aşamaz

İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

Çocuk ve Genç işçilerin hafta tatili nasıl olur?

Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Çocuk ve Genç işçilerin yıllık ücretli izinleri nasıldır?

Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.

İşveren, çocuk ve genç işçi ile iş sözleşmesi yapabilir mi?

Geçerli bir iş sözleşmesinini kurulabilmesi için öncelikle tarafların ehliyetli olması gerekir. Çalışan her zaman gerçek kişi olacağı için, ehliyetli olup olmadığı buna göre tespit edilecek­tir. Türk Hukukunda, tam fiil ehliyetine sahip kişiler, tek başına hukuki işlem yapabilirler. 4721 sayılı Türk Medeni Kanu­nuna göre, ”Ayırt etme gücüne sahip ve kıstlı olmayan her er­gin kişinin fiil ehliyeti vardır”. Fiil ehliyetine sahip gerçek bir kişi, iş sözleşmesini geçerli bir şekilde kurabilir. Fiil ehliyetine sahip olmayan bir kişinin iş sözleşmesi kurabilmesi için yasal temsilcisi­nin rızası gerekir. Sonuç olarak işveren, Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre, çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır.

İşveren, çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce hangi eğitimleri vermekle yükümlüdür?

İşveren, çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce işyerindeki riskler, işe uyum ve kanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli iş başı eğitimlerini verir. İşveren, çocuk ve genç işçinin işe başlamasından önce veya çalışma esnasında, çalışma koşullarında değişiklik olması gerektiği hallerde, bu değişikliği yapabilmesi için aşağıdaki hususları göz önünde bu­lundurmalıdır;

1. İşyeri ve işin yapıldığı yerin uygunluğu ve tanzimi
2. Kullanılan iş ekipmanlarının şekli, sırası ve bunların kullanılış biçimleri
3. İş organizasyonları
4. Çocuk ve genç işçilere verilen eğitimin ve talimatların düzeyi

18 yaşını doldurmayan işçiler hangi işlerde çalıştırılamazlar?

Yönetmelik hükümlerine göre, yaş kayıtlarına bağlı olarak müsaade edilen işlerden olsalar dahi hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde, alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve toptan satış işlerinde, parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehli­keli maddelerin toptan ve perakende satış işleri ile bu gibi maddele­rin imali, işlenmesi, depolanması işleri ve bu maddelere maruz kal­ma ihtimali bulunan her türlü işlerde, gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda yapılan işlerde, aşırı sıcak ve soğuk or­tamda çalışma gerektiren işlerde, sağlığa zararlı ve  meslek hastalığı­na yol açan maddeler ile yapılan işlerde, radyoaktif maddelere ve za­rarlı ışınlara maruz kalınması ihtimali olan işlerde, fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren  işlerde, parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işlerde, eğitim amaçlı işler hariç iş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine imkan sağlamayan işlerde, işyeri hekimi raporu ile fiziki ve  psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işlerde, eğitim, deney eksikliği, güvenlik konusunda dikkat eksikliği getirme ihtimali olan işlerde, para taşıma ve tahsilat işleri ile 4857 sayılı Iş Kanunu m.69/1’de belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işlerde 18 yaşını doldurmayan işçiler çalıştırılamaz.

16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştı­rılabilecekleri işler nelerdir?

Genç işçilerin çalıştırılabilecekleri işler şunlardır;

1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.
2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.
3. Parafinden eşya imali işleri.
4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrıl­ması ve bunlara benzer işler.
5. Plastik maddelerin şekillendirilınesi ve plastik eşya imali işleri (PVC’nin imali ve PVC’den mamul eşyaların yapımı hariç)
6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).
7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.
8. Selüloz üretimi işleri.
9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzeme­nin imali işleri
10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler
11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali iş­leri

Çocuk işçilerin çalıştırılabilecekleri hafif işler nelerdir?

Çocuk işçilerin çalıştırılabilecekleri hafif işler şunlardır;

1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı ge­rektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

Neden İş Güvenliği‘nden alıntı yapılmıştır.